ESN Membership Forum 2025 już za nami. Wydarzenie zgromadziło ekspertów, decydentów oraz praktyków z całej Europy, by wspólnie dyskutować o przyszłości polityki społecznej i wyzwaniach, przed którymi stoją systemy opieki społecznej w Unii Europejskiej.,
Podczas Forum Członków European Social Network, które odbyło się 7 i 8 kwietnia w Warszawie, wyraźnie podkreślono, że opieka długoterminowa powinna być traktowana jako priorytetowy obszar polityki społecznej. Wydarzenie – szczególnie cztery warsztaty oraz towarzyszące im dyskusje – unaoczniło, jak istotne jest kompleksowe podejście do tego zagadnienia. Podkreślono również potrzebę pogłębionych analiz oraz poszukiwania innowacyjnych i skutecznych rozwiązań, które mogą realnie wpłynąć na poprawę jakości życia społeczeństwa.
– Polityka społeczna w Europie, zwłaszcza w Unii Europejskiej, jest kluczowa, ponieważ dotyczy osób w trudnej sytuacji, takich jak osoby starsze, niepełnosprawne czy żyjące w ubóstwie. Zjawiska demograficzne wskazują na rosnącą liczbę seniorów, co sprawia, że polityka społeczna staje się priorytetem dla samorządów i krajów. Wymiana doświadczeń w ramach sieci jest ważna, bo żaden podmiot nie jest w stanie samodzielnie rozwiązywać tych problemów. Przykładem jest ubóstwo energetyczne, które dotyka około 20 milionów osób w UE, mimo działań na rzecz efektywności energetycznej. Innym wyzwaniem jest rosnąca liczba imigrantów w Europie, którzy potrzebują wsparcia w adaptacji do nowych warunków życia. Przed rokiem Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej obchodziło swoje 25-lecie, co niemal zbiegło się z przypadającą na rok bieżący 25 rocznicą istnienia Europejskiej Sieci Społecznej,. Konferencja ESN, związana z polską Prezydencją w Radzie Unii Europejskiej, to ważny moment wymiany myśli i doświadczeń, który jest cennym źródłem wiedzy
– mówi Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego.
Wymiana myśli i doświadczeń w ramach sieci takich jak European Social Network (ESN) ma kluczowe znaczenie, ponieważ żadne państwo nie jest w stanie samodzielnie sprostać wszystkim wyzwaniom polityki społecznej. Jednym z takich wyzwań jest ubóstwo energetyczne, które dotyka około 20 milionów obywateli Unii Europejskiej. Mimo że podejmowane są działania na rzecz transformacji energetycznej oraz poprawy efektywności energetycznej, wiele osób wciąż zmaga się z trudnościami w opłacaniu podstawowych rachunków za energię elektryczną i ogrzewanie.
– Kolejnym istotnym zagadnieniem jest rosnąca liczba imigrantów w Europie. Obecnie w UE żyje około 30 milionów osób, które migrowały do krajów europejskich. Część z nich skutecznie radzi sobie w nowych warunkach, jednak istnieje także duża liczba osób, które napotykają trudności w integracji. Państwa członkowskie muszą znaleźć odpowiednie środki finansowe, aby wspierać imigrantów w ich adaptacji do nowych warunków życia.
– dodał Adam Struzik.
Transformacja modelu opieki
Pierwszy dzień Forum poświęcony był transformacji modelu opieki długoterminowej, który stał się jednym z istotnych tematów debaty. Podczas panelu eksperckiego omówiono potrzebę zmiany w systemie oceny jakości usług, rozwoju kadr oraz zrównoważonego modelu finansowania. Dyskutowano o przejściu od tradycyjnego zinstytucjonalizowanego modelu opieki i kontroli jakości do opieki opartej na aktywizacji całej społeczności, integrującej domy opieki z lokalnymi systemami zdrowotnymi oraz angażującej beneficjentów i użytkowników w tworzenie nowych rodzajów usług.
– Rozmawialiśmy o opiece długoterminowej, o wyzwaniach, które stawia przed nami starzejące się społeczeństwo, oraz o tym, jak tworzyć kompleksowy system wsparcia dla seniorów. To niezwykle ważna dyskusja, w której wymieniamy się doświadczeniami – zarówno tymi, które udało się już zrealizować, jak i tymi, które wciąż przed nami.
– podsumowała Anna Katarzyna Brzezińska, członek zarządu województwa mazowieckiego.
Wyniki ankiety członkowskiej i debata zarządu
W drugim dniu Forum zaprezentowano wyniki corocznej ankiety członkowskiej, która wskazała na priorytety w sektorze usług społecznych. Wśród najważniejszych zagadnień znalazły się: jakość opieki i wsparcia społecznego, profilaktyka, wczesna interwencja oraz zrównoważone finansowanie. Tego dnia odbyła się także debata z członkami zarządu ESN, w której poruszono rolę członkostwa oraz sposoby wzmacniania współpracy pomiędzy instytucjami.
– Rola Polski w naszej sieci jest nieoceniona. Dzięki znaczącemu wsparciu, które otrzymaliśmy przy organizacji tego wydarzenia, cieszymy się, że ponownie byliśmy w Warszawie. Obecnie koncentrujemy się na planowaniu strategii na najbliższe pięć lat — strategii, która wciąż jest w fazie opracowywania. Fakt, że gościliśmy dziś tak wielu uczestników z całej Europy, podkreśla wagę współpracy z naszymi członkami. Już przeprowadziliśmy konsultacje i zebraliśmy liczne pomysły, ale teraz to członkowie wskazują nam, jakie kwestie są dla nich najistotniejsze. Wiele z nich dotyczy bezpośrednio funkcjonowania służb społecznych — ich zmian, efektywności działania oraz zapewnienia odpowiedniego finansowania. Równie istotne są modele opieki i wsparcia, które powinny być jak najbliżej ludzi — w ich miejscach zamieszkania. Musimy również zadbać o to, by osoby korzystające z usług społecznych oraz profesjonaliści je świadczący, aktywnie uczestniczyli w procesie tworzenia i rozwijania tych usług.
– dodał Alfonso Lara Montero, dyrektor generalny ESN
14 lat współpracy
Istotnym punktem Forum była również retrospektywa 14-letniej współpracy Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej (MCPS) z European Social Network, która znacząco przyczyniła się do rozwoju nowoczesnych i zintegrowanych usług społecznych na Mazowszu. Dyrektor MCPS, Aleksander Kornatowski, podkreślił wagę tej współpracy, zwracając uwagę na jej realny wpływ na poprawę dostępności i skuteczności wsparcia udzielanego mieszkańcom regionu.
– Transformacja usług społecznych powinna odbywać się równolegle w kilku znaczących obszarach, takich jak dostosowanie przestrzeni publicznych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Kolejnym wyzwaniem są potrzeby osób starszych, w szczególności cierpiących na różne formy demencji oraz chorobę Alzheimera. Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej realizuje innowacyjne projekty, takie jak dzienne domy pobytu dla osób z chorobami otępiennymi. Warto także zwrócić uwagę na profilaktykę uzależnień, w tym uzależnień behawioralnych, które stanowią coraz większy problem. Współpraca w ramach Europejskiej Sieci Usług Społecznych (ESN) pozwala na wymianę informacji i adaptację rozwiązań społecznych stosowanych w innych krajach. Dzięki temu możliwe jest szybsze wdrażanie sprawdzonych metod, jak w przypadku wspomnianych domów dziennego pobytu
– dodaje Aleksander Kornatowski, dyrektor Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej.
Wyzwania związane z opieką długoterminową
Joanna Lizut z Uczelni Korczaka w Warszawie, należącej od wielu lat do ESN, zwróciła uwagę na konieczność pogłębionej dyskusji na temat opieki długoterminowej. Podkreśliła, że Polska, stawiając czoła wielu wyzwaniom w tej dziedzinie, czerpie inspirację z doświadczeń innych krajów.
– Wydarzenie w którym dziś uczestniczymy, jest moim zdaniem niezwykle ważne, ponieważ stanowi punkt wyjścia do poważnej dyskusji na temat opieki długoterminowej, z udziałem ekspertów międzynarodowych – nie tylko teoretyków, ale także praktyków oraz przedstawicieli różnych organizacji europejskich zajmujących się tym zagadnieniem. Dyskutowaliśmy o analizach, gromadzeniu informacji porównawczych oraz danych dotyczących wielu państw. Widać wyraźnie, że Polska ma sporo do nadrobienia, o czym świadczy wystąpienie jednego z naszych prelegentów, który pokazał, że zarówno w zakresie wydatków, jak i liczby osób zajmujących się opieką długoterminową, Polska znajduje się niestety na końcu listy państw europejskich. W obliczu skali zjawiska, nie poradzimy sobie sami jako kraj. Musimy korzystać z dobrych praktyk zagranicznych, a także opracowywać nowe rozwiązania, które pozwolą nam stawić czoła wyzwaniom związanym z opieką długoterminową. Kluczowe będzie także włączenie technologii, które umożliwią starszym osobom dłuższe utrzymanie samodzielności. Dlatego niezmiernie cieszy mnie fakt, że możemy się spotkać w Warszawie, łącząc doświadczenie miasta, województwa oraz praktyków zagranicznych z akademickim wkładem Uczelni Korczaka, która jest współorganizatorem tego przedsięwzięci
– zaznaczyła Joanna Lizut.
Wnioski i plany na przyszłość
Forum ESN 2025 było nie tylko przestrzenią do wymiany doświadczeń, lecz także okazją do wyznaczenia priorytetów na kolejne lata w obszarze polityki społecznej w Europie. Uczestnicy zgodnie podkreślali potrzebę opracowywania kompleksowych i innowacyjnych rozwiązań, które pozwolą skutecznie odpowiadać na wyzwania związane ze starzeniem się społeczeństw.
– Pracowaliśmy nad strategią na kolejne pięć lat. Jedno jest pewnie – usługi społeczne będą nadal rozwijać podejście skoncentrowane na osobie – oparte na godności, niezależności, innowacyjności i doskonałości, uwzględniając różnorodność i złożoność potrzeb ludzi, a także wyzwania związane z zarządzaniem, finansowaniem i świadczeniami
– podsumował Christian Fillet, przewodniczący ESN.
European Social Network (ESN) to międzynarodowa organizacja non-profit zrzeszająca publiczne instytucje pomocy społecznej z całej Europy. Wspierana ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu na rzecz Zatrudnienia i Innowacji Społecznych „EaSI” (2022–2025), ESN tworzy sieć ponad 160 członków z 35 krajów. W jej skład wchodzą zarówno jednostki pomocy społecznej szczebla lokalnego i regionalnego (gminy, powiaty, regiony), jak i instytucje centralne i rządowe, krajowe stowarzyszenia dyrektorów pomocy społecznej, uczelnie wyższe, organizacje badawczo-rozwojowe, a także agencje regulacyjne i finansujące.
Misją ESN jest dzielenie się wiedzą i dobrymi praktykami w zakresie usług społecznych, obejmujących m.in. opiekę zdrowotną, edukację, mieszkalnictwo wspomagane, przeciwdziałanie bezdomności, ekonomię społeczną, zatrudnienie oraz włączenie społeczne. Celem tej współpracy jest tworzenie rozwiązań, które realnie poprawiają jakość życia lokalnych społeczności.
Działaniom sieci przyświeca przekonanie, że usługi społeczne powinny chronić godność i niezależność osób znajdujących się w trudnej sytuacji, wspierać ich rozwój oraz odpowiadać na rzeczywiste potrzeby. Kluczową rolę odgrywają tu także pracownicy socjalni – zachęcani do poszukiwania innowacji, doskonalenia metod pracy oraz budowania solidarności z ludźmi i ich środowiskami.
Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, reprezentujące Województwo Mazowieckie, uczestniczy w pracach ESN od 2012 roku. Od 2017 roku jest również członkiem Walnego Zgromadzenia – Rady Stowarzyszenia ESN.
Materiały do pobrania:
