W dniach 26-27 września 2024 roku w Airport Hotel Okęcie w Warszawie odbyła się konferencja „Profilaktyka uzależnień – możliwości i wyzwania”, która zgromadziła specjalistów i przedstawicieli różnych instytucji zaangażowanych w działania na rzecz profilaktyki uzależnień i przeciwdziałania przemocy domowej w województwie mazowieckim. W ciągu dwóch dni uczestnicy mieli okazję wymienić się doświadczeniami w pracy z osobami uzależnionymi i doznającymi przemocy domowej, omówić najnowsze rozwiązania i wyzwania dotyczące działań profilaktycznych. Wydarzenie to przyciągnęło dużą uwagę, potwierdzając rosnącą potrzebę współpracy w obszarze profilaktyki uzależnień i przeciwdziałania przemocy domowej.
Głównym celem konferencji było podniesienie świadomości na temat profilaktyki uzależnień, a także wymiana doświadczeń w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy domowej wśród mieszkańców województwa mazowieckiego. Uczestnicy mieli okazję wziąć udział w wykładach i panelach dyskusyjnych, podczas których poruszano istotne kwestie związane z problemami społecznymi.
„Człowiek na poziomie powinien się trzymać w pionie”
– Konferencja dotyka wyzwań związanych z uzależnieniami, które są poważnym zagrożeniem dla jednostki, jak i całego społeczeństwa. Hasło naszej kampanii „Człowiek na poziomie powinien się trzymać w pionie”oddaje koncepcję naszych działań – chodzi o to, by wspierać każdego w utrzymaniu życiowej równowagi i promować zdrowe podejście do życia. Konferencja ma na celu nie tylko przedstawienie aktualnych metod przeciwdziałania uzależnieniom, ale także otwarcie przestrzeni do dyskusji i wymiany doświadczeń między specjalistami, instytucjami oraz osobami zaangażowanymi w pomoc potrzebującym.
– rozpoczął konferencję Mariusz Budziszewski, z-ca dyrektora MCPS.
Stereotypy w przemocy
Przewodnicząca Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego, Magdalena Szafranek z Uniwersytetu Warszawskiego w trakcie wystąpienia zwróciła uwagę na istnienie stereotypów, które utrudniają skuteczne przeciwdziałanie przemocy domowej. Odniosła się do przekonania, że stosowanie przemocy dotyczy wyłącznie mężczyzn i osób z marginesu społecznego. Wyjaśniła, że przemoc domowa występuje także w rodzinach pozornie dobrze funkcjonujących, a osobami stosującymi przemoc domową mogą być również kobiety.
– Coraz częściej mamy do czynienia z sytuacjami, gdzie osobami stosującymi przemoc domową są kobiety. Jest to przemoc stosowana nie tylko wobec osoby dorosłej, ale również dzieci. Kolejnym problemem w stereotypowym myśleniu jest, że przemoc dotyka tylko rodzin „wieloproblemowych”, rodzin dysfunkcyjnych. Wydaje się również, iż osobami stosującymi przemoc są najczęściej osoby, które notowalibyśmy na marginesie życia społecznego. Również tak nie jest. Coraz częściej mówi się o przemocy białych kołnierzyków
– podkreśla Magdalena Szafranek.
Kolejnym ważnym punktem jest zwrócenie uwagi na problem i skutki alkoholizmu w rodzinach.
– Z moich badań wynika, że pierwotnym czynnikiem, który warunkuje powstawanie przemocy jest problem alkoholowy. Jeżeli w rodzinie jest problem alkoholowy, to z czasem pojawiają się różne inne problemy
– reasumuje Magdalena Szafranek.
Wypowiedź zamyka refleksja na temat przemocy psychicznej, która staje się coraz bardziej zauważalna w statystykach. Magdalena Szafranek podkreśla, że społeczeństwo lepiej już rozumie, iż przemoc domowa nie ogranicza się do aktów fizycznych, ale obejmuje także szantaż, wyśmiewanie, czy obrażanie. Jest to ważna zmiana, ponieważ wskazuje na ewolucję w postrzeganiu problemu przemocy, który obejmuje szersze spektrum zachowań krzywdzących.
Procedura Niebieskie Karty
– Mamy nowe rozwiązania związane z realizacją procedury Niebieskie Karty. W sytuacji, kiedy podejrzewamy, że dochodzi do przemocy, powinniśmy reagować i procedura ta staje się skutecznym narzędziem. Należy reagować szybko. Zapewnić bezpieczeństwo osobom doznającym przemocy
– wyjaśniła Katarzyna Michalska z Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom.
Zatrzymać przemoc
– Działania na rzecz zapobiegania przemocy domowej są ogromnym wyzwaniem. Mamy instrumenty prawne, ale one działają wtedy, kiedy do przemocy domowej już dojdzie. Natomiast jeśli mówimy o profilaktyce, to głównie chodzi o profilaktykę krzywdzenia dzieci. Ta profilaktyka powinna przede wszystkim obejmować uczenie rodziców kompetencji wychowawczych, nazywałabym to wychowaniem bez przemocy. Rodzice bardzo często krzywdzą dzieci, nie będąc świadomymi, że działania, które podejmują, albo zaniechania są pewnego rodzaju przemocą. Jedną z nich jest zaniedbanie. Jest to na przykład taka sytuacja, w której dziecko jest ubrane nieadekwatnie do pory roku, albo nie ma właściwej opieki medycznej, ale również wtedy, kiedy rodzic wycofuje swoją uwagę, nie zaspokaja potrzeb dziecka. Przykładowo w sytuacjach, w których dziecko coś nam zaczyna opowiadać, a my trzymamy w ręku telefon, scrollujemy, przeglądamy. To według badań powoduje, że dziecko czuje się sfrustrowane, odrzucane, nieważne
– dodała Katarzyna Łukowska, zastępca dyrektora Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom.
Przemoc domowa, to nie jest tylko bicie
– Jednym z podstawowych potrzeb dziecka jest uwaga i zainteresowanie ze strony rodziców. Dziś rodzice są bardzo zajęci. Jeśli przychodzi do nas dziecko, odłóżmy telefon. Ono dziś przyjdzie, jutro przyjdzie, pojutrze będzie starało się pozyskać naszą uwagę, ale za tydzień czy miesiąc już nie przyjdzie. Rodzic, który nie jest uważny na potrzeby dziecka wysyła jednoznaczny, krzywdzący komunikat: nie jesteś dla mnie ważny. To jest właśnie element zaniedbania, niezaspokojenia ważnych potrzeb dziecka
– podkreśliła Katarzyna Łukowska.
Przemoc ma wiele różnych obliczy
– Przemoc domowa, powiedzmy to wyraźnie, to nie jest tylko bicie. To również przemoc psychiczna – mówienie do dziecka, jesteś głupkiem, porównywanie, zobacz co inni, inni dostali lepsze oceny. Takie komunikaty są bardzo krzywdzące.
– podsumowała Katarzyna Łukowska.
Rekomendowane programy
Na konferencji omówiono tematy dotyczące różnych strategii profilaktycznych. Zastanawiano się, jakie działania profilaktyczne przynoszą dobre efekty. Eksperci zwrócili uwagę, jak ważna jest realizacja skutecznych programów profilaktycznych opartych
na dowodach naukowych. Podali przykłady rekomendowanych programów w ramach systemu rekomendacji programów profilaktycznych i promocji zdrowia (baza programów). Podkreślono, że stosowanie tych programów w gminach przynosi namacalne korzyści i jest uważane za dobrą praktykę.
Nietrzeźwi na drogach – problem, który wymaga skuteczniejszych rozwiązań
Eksperci z różnych dziedzin – prawa, profilaktyki uzależnień, bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz przedstawiciele organizacji społecznych – dyskutowali nad problemem nietrzeźwości na drogach i wypadków powodowanych przez nietrzeźwych kierowców
– Według najnowszych danych, liczba wypadków spowodowanych przez pijanych kierowców w Polsce wciąż jest alarmująco wysoka. W 2023 roku nietrzeźwi uczestniczyli w blisko 10% wypadków drogowych. Chociaż obowiązujące przepisy przewidują surowe kary, w tym kary więzienia oraz wysokie grzywny, ich efektywność jest dalej znikoma
– powiedział Tomasz Osadnik, kierownik Wydziału Profilaktyki Uzależnień MCPS.
Eksperci zgodnie uznali, że edukacja na temat działania środków psychoaktywnych na organizm człowieka oraz zasad przestrzegania bezpieczeństwa na drogach powinny odgrywać coraz większą rolę, zwłaszcza wśród młodych kierowców. Zwrócono uwagę na potrzebę poprawy dostępu do terapii dla osób uzależnionych od alkoholu i innych środków psychoaktywnych, co mogłoby pomóc w długoterminowym ograniczeniu problemu.
Konferencja „Profilaktyka uzależnień – możliwości i wyzwania” była doskonałą okazją do omówienia kluczowych problemów społecznych oraz wymiany doświadczeń pomiędzy specjalistami. Uczestnicy zgodnie podkreślali, że takie wydarzenia są niezbędne, aby budować efektywne strategie dotyczące profilaktyki uzależnień i zapobiegania przemocy domowej.
Kontakt dla mediów:
Wydział Komunikacji i Promocji
Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej
tel. 798 810 794
e-mail: rzecznik@mcps.com.pl
