Konferencja „Od użycia do nadużycia – kompleksowe podejście do substancji psychoaktywnych” zgromadziła 200 uczestników z Mazowsza w hotelu Novotel Warszawa Centrum. W trakcie wydarzenia omawiano aktualną sytuację narkotykową w Polsce i Europie, metody pracy terapeutów oraz specyfikę substancji psychoaktywnych, w tym psychodelików. Uczestnicy mieli okazję zdobyć cenną wiedzę na temat wyzwań związanych z używaniem i nadużywaniem substancji oraz możliwości terapii.
Wszędzie Wszystko Wszyscy
–Obecnie problematyka narkotykowa dotyka niemal wszystkich obszarów społecznych. Prawie każda substancja o właściwościach psychoaktywnych może być narkotykiem. Każda osoba może być dotknięta, bezpośrednio lub pośrednio”
– dr Artur Malczewski Kierownik Działu Badań, Monitorowania oraz Współpracy Międzynarodowej Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom.
Problem narkotyków i narkomanii oraz związanych z nimi zagrożeń w Polsce nie zanika. Jak wynika z Europejskiego Raportu Narkotykowego 2024 mamy szeroką dostępność coraz większej liczby narkotyków, coraz częściej o silniejszym działaniu lub występujących w nowej postaci niż dotychczas. Rosnąca różnorodność nowych substancji i dróg ich przyjmowania, na temat których wiedza o zagrożeniach dla zdrowia może być jeszcze nieznana powoduje coraz większe ryzyko problemów zdrowotnych, w tym śmiertelnych zatruć. Zauważamy upowszechnienie politoksykomanii (używanie dwóch lub więcej substancji psychoaktywnych, legalnych lub nielegalnych, jednocześnie lub kolejno) sprzedaż fałszywych narkotyków jako zagrożenie dla zdrowia.
Edukacja Informacja Reagowanie
Przestępczość narkotykowa nie maleje. Komercyjna infrastruktura transportowa wykorzystywana jest przez grupy przestępcze (70% wszystkich konfiskat narkotyków przez służby celne odbywa się w portach morskich Unii Europejskiej). Konieczna jest poprawa dostępu do informacji danych toksykologicznych i kryminalistycznych na potrzeby kształtowania polityk i działań zaradczych.
Omawiając aktualne trendy oraz bieżącą sytuacją przestępczości narkotykowej w Polsce, Naczelnik Wydziału do Zwalczania Zorganizowanej Przestępczości Narkotykowej Centralnego Biura Śledczego Policji podinsp. Michał Aleksandrowicz zwrócił szczególna uwagę na pojawianie się większej liczby nielegalnych laboratoriów narkotykowych, w tym pojawiające się nowe substancje o coraz silniejszym działaniu, co wiąże się z większym zagrożeniem dla zdrowia społeczeństwa. Naczelnik podkreślił także, że w zwalczaniu produkcji i przemytu nielegalnych narkotyków syntetycznych, identyfikowaniu nowych trendów narkotykowych oraz reagowaniu na ich wpływ na zdrowie publiczne konieczna jest współpraca, pomoc i wymiana informacji wśród specjalistów.
– Nasze działania będą skuteczniejsze, gdy będziemy wyposażeni w odpowiednia edukację i będziemy wiedzieli gdzie i czego szukać. Obecnie nie ma większego zagrożenia dla społeczeństwa niż substancje psychoaktywne, zwłaszcza jeśli chodzi o osoby młode. W działaniach profilaktycznych policji i nie tylko, również ważna jest edukacja i wsparcie. Musimy wiedzieć jak rozmawiać z młodymi ludźmi oraz z ich opiekunami. W czasach, gdy zalewa nas masa, nie zawsze potwierdzonych i prawdziwych, informacji trzeba wiedzieć, jak i gdzie szukać właściwej pomocy. Istotne jest, aby działania społeczne oparte były na dowodach naukowych – powiedział podinsp. Marcin Zimoń Zespół do spraw profilaktyki społecznej, nieletnich i patologii, Komenda Stołeczna Policji
Co sprawia, że młodzież się uzależnia? Dlaczego się uzależniamy?
Jak wynika z badań przeprowadzonych przez ostatnie 10 lat w Ośrodku Rehabilitacji Uzależnień i Podwójnej Diagnozy dla Dzieci i Młodzieży w Otwocku czynniki sprzyjające uzależnieniu można podzielić na aspekt biologiczny, psychologiczny i społeczny
W przypadku czynników biologicznych 98% stanowi rodzinne obciążenie uzależnieniem,
84% tolerancja (fizjologiczny rozkład substancji chemicznej) a 91% trudności rozwojowe i zaburzenia psychiczne we wczesnym dzieciństwie.
Aspekt psychologiczny: 94% nieadekwatny obraz siebie, 89% styl skoncentrowany na emocjach w sytuacjach trudnych i stresowych, 87% lęk jako stan.
Czynniki społeczne wpływające na uzależnienie: destrukcyjna i toksyczna grupa rówieśnicza 92%, osiągniecia edukacyjne, relacje z rówieśnikami i nauczycielami 97%, dysfunkcyjny system funkcjonowania rodziny 95%. Badania przedstawił – Zbigniew Michalczyk Kierownik Ośrodka Rehabilitacji Uzależnień i Podwójnej Diagnozy Dla Dzieci i Młodzieży w Otwocku Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii
W dyskusji terapeuci podkreślali jak ważne jest podejście indywidualne i z szacunkiem do osoby uzależnionej. Ważne jest, aby uzależnienie traktować jako chorobę, którą trzeba się zająć. Zauważa się coraz więcej uzależnień krzyżowych, uzależnień behawioralnych i współtowarzyszących zaburzeń psychicznych. Mateusz Puchowski Ośrodek Terapii Uzależnień „Cisowa” w Czarnym Lesie, Centrum Psychiatrii i Psychoterapii Key Clinic, PanTerapeuta, Iwona Sztajner Stowarzyszenie Odnowa)
Wiemy jak ważnym problemem są uzależnienia, w tym w szczególności uzależnienia behawioralne. W przyszłym roku jednym z naszych działań profilaktycznych będzie kampania społeczna na temat uzależnień behawioralnych, której celem będzie zwiększenie świadomości rodziców w związku z wpływem uzależnień behawioralnych na zaburzenie życia rodzinnego, wzrost kompetencji dorosłych (rodziców/opiekunów/nauczycieli) w obszarze profilaktyki uzależnień. Działania edukacyjne skierowane będą głównie do dorosłych, opiekunów, rodziców oraz przedstawicieli oświaty
– Anna Brzezińska Członkini Zarządu Województwa Mazowieckiego.
W panelu dyskusyjnym o psychodelikach udział wzięli: Agnieszka Sieniawska Przewodnicząca Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej, Michał Kidawa Dział Badań, Monitorowania oraz Współpracy Międzynarodowej Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, Jacek Charmast Prezes Stowarzyszenia Jump ’93.
Aktualnie nastąpił gwałtowny wzrost zainteresowania terapeutycznym użyciem psychodelików, zwłaszcza w leczeniu depresji i uzależnień, co zaowocowało wieloma nowymi projektami badawczymi na temat ich właściwości. 2-3 faza badań nad psychodelikami nie pozwala wyciągnąć jednoznacznych wniosków. Ważne jest, aby pamiętać, że psychodeliki to substancja oddziaływująca na organizm człowieka i należy je brać pod kontrolą lekarza.
Polskie przepisy kwalifikują bowiem psychodeliki jako substancje o braku zastosowań medycznych i wysokim potencjale nadużywania. Jednocześnie światowe badania wskazują, że mogą być wykorzystane w leczeniu np. depresji czy zespołu stresu pourazowego.
– Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej działa w wielu aspektach społecznych na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców Mazowsza. Zdecydowana większość przedsięwzięć ma charakter edukacyjny. Istotne jest dla nas, aby zauważać i reagować na aktualne problemy społeczne, w tym związane z problematyką uzależnień. Problemy uzależnień mają wielowymiarowe przyczyny, a szkody z tym związane obserwowane są w różnych sferach życia społecznego. Z uwagi na to, wywodzi się postulat, żeby działania zapobiegawcze miały charakter interdyscyplinarny i międzysektorowy, ze szczególnym uwzględnieniem polityki społeczno-zdrowotnej
– powiedział Mariusz Budziszewski zastępca Dyrektora ds. Profilaktyki Uzależnień i Wspierania Rodziny
