Każda osoba w kryzysie bezdomności, która potrzebuje bezpłatnej opieki zdrowotnej, może ubiegać się o dostęp do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej, jeśli spełnia określone warunki. Ważną rolę w tym zakresie pełnią pracownicy socjalni w Ośrodkach Pomocy Społecznej oraz organizacje pozarządowe, którzy pomogą przejść przez ten proces.
Osoby w kryzysie bezdomności często nie mają możliwości oraz zasobów, aby zadbać o swoje podstawowe potrzeby – w szczególności zdrowotne. Nie mają również ubezpieczenia zdrowotnego.
Kryteria
Każda osoba, która potrzebuje bezpłatnej opieki zdrowotnej, a nie jest ubezpieczona, może ubiegać się o dostęp do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej, jeśli spełnia kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej – w wysokości 701 zł, natomiast dla osoby w rodzinie – w wysokości 528 zł oraz spełnia poniższe warunki:
- mieszka w Polsce;
- nie ma ubezpieczenia (nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego), nie jest członkiem rodziny osoby ubezpieczonej i nie zawarła umowy o dobrowolnym ubezpieczeniu zdrowotnym;
- spełnia kryterium dochodowe;
- nie występuje różnica między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową osoby lub rodziny.
Gdzie szukać wsparcia?
Wniosek należy złożyć w Ośrodku Pomocy Społecznej. W nagłych przypadkach o wydanie decyzji występuje świadczeniodawca, który udzielił tego rodzaju świadczenia. W związku ze złożonym wnioskiem pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy. Prawo do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej obowiązuje przez 90 dni od złożenia wniosku.
Wsparcie medyczne jest pierwszym krokiem do rozpoczęcia pracy w celu wychodzenia z bezdomności. Nawet jeśli osoby w kryzysie bezdomności mają ubezpieczenie, często nie mają wiedzy o tym, w jaki sposób mogą z niego korzystać, gdzie się udać. Ważną rolę w tym zakresie pełnią pracownicy socjalni w Ośrodkach Pomocy Społecznej oraz organizacje pozarządowe, które świadczą pomoc medyczną. Przykładami takich działań organizacji pozarządowych na terenie Mazowsza są:
Fundacja Ambulans z Serca, której misją jest niesienie podstawowej pomocy medycznej osobom doświadczającym bezdomności. Pomoc jest realizowana w formie patroli medycznych karetki (w skład wchodzą streetworkerzy, lekarze, pielęgniarki, ratownicy), które kilka razy w tygodniu docierają do miejsc, w których przebywają osoby potrzebujące wsparcia w tym zakresie. Działania prowadzone głównie na terenie Warszawy.
Stowarzyszenie Jesteśmy Nadzieją prowadzi przychodnię skierowaną głównie do osób w kryzysie bezdomności. Można tam skorzystać z konsultacji z chirurgiem, internistą, otolaryngologiem, stomatologiem, neurologa, psychiatry. Istnieje możliwość zmiany opatrunków. Stowarzyszenie prowadzi również działania profilaktyczne: badania cytologiczne, badania słuchu. Istnieje również możliwość konsultacji z pracownikiem socjalnym i psychologiem. Przychodnia znajduje się w Warszawie przy ul. Wolskiej 172.
Fortior – Fundacja dla Wielu prowadzi projekt Medycy na Ulicy. Patrole wolontariuszy streetworkerów (ratownicy medyczni, pielęgniarka, psycholog, studenci kierunków medycznych) świadczą pomoc medyczną w terenie. Patrole prowadzone są dwa razy w tygodniu w okolicach Dworca Centralnego w Warszawie.
Skala bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego w Polsce dramatycznie wzrosła w 2022 r. i stan ten utrzymuje się też w 2023 r. Jedyne informacje o zjawisku w skali kraju pochodzą ze sprawozdawczości pomocy społecznej, których podsumowanie zawiera sprawozdanie MRiPS-03 i które udostępnia GUS w Bazie Danych Lokalnych. W 2022 roku przyznano schronienie dla 23,3 tys. osób., co było liczbą mniejszą o 1,7 tys. niż w 2021 r. (24,9 tys.). Dane dotyczące osób przebywających w różnych placówkach dla bezdomnych wskazują na 4% wzrost w 2022, (wzrost o 1,3 tys. osób).
