Stowarzyszenie „Budujemy Przystań” w Radomiu powstało we wrześniu 2011 r. z inicjatywy rodziców dzieci z porażeniem mózgowym. Misją organizacji jest tworzenie lepszego świata dla dzieci i młodzieży dotkniętych tym schorzeniem. Świata, w którym będą lepiej rozumiane i akceptowane.
Mózgowe porażenie dziecięce to zespół zaburzeń ruchowych oraz zaburzeń postawy, które wynikają z uszkodzenia mózgu w okresie życia płodowego, bądź w trakcie porodu lub bezpośrednio po nim. Stwierdza się je u dwóch na tysiąc urodzonych dzieci, a niektóre z objawów można zaobserwować już w wieku niemowlęcym. Objawiają się opóźnieniem w wykształceniu umiejętności charakterystycznych dla wieku małego dziecka np. siadania czy raczkowania. Mogą powodować zaburzenia koordynacji, napięcia mięśni szyi i tułowia, trudności ze ssaniem i połykaniem w trakcie karmienia, a niekiedy także całkowite porażenie kończyn. Schorzenie to nie postępuje wraz z wiekiem, jednak jego symptomy mogą stawać się bardziej widoczne w kolejnych latach życia.
– „1 lipca 2012 r. otrzymaliśmy w użyczenie od władz Radomia budynek o powierzchni 800 mkw. z przeznaczeniem na placówkę oświatową dla dzieci z MPD. Nieruchomość była w tragicznym stanie. Konieczna była wymiana podłóg, drzwi, okien, instalacji elektrycznej i grzewczej. Czekał nas remont generalny, obliczony przez właściciela na setki tysięcy złotych, a na koncie stowarzyszenia mieliśmy tylko… kilkadziesiąt zł – wspomina Krzysztof Łyżwiński, prezes zarządu stowarzyszenia. Jak to się stało, że już 1 września tego samego roku szkoła zaczęła działać? Sam nie wiem. W ciągu dwóch miesięcy zgromadziliśmy dokumentację techniczną, pozwolenia i materiały budowlane. Sam do tej pory w to nie wierzę. Na placu budowy pracowaliśmy po kilkanaście godzin na dobę, ale udało się…”
Zespół Niepublicznych Specjalnych Placówek Oświatowych, w których edukacja i terapia są maksymalnie dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów z mózgowym porażeniem dziecięcym zaczął funkcjonować we wrześniu 2011 roku. Jest wyspecjalizowaną placówką w komunikacji alternatywnej i wspomagającej dla osób niemówiących lub posługujących się mową w ograniczonym zakresie. W ciągu 10 lat działalności, w szkole prowadzonej przez Stowarzyszenie „Budujemy Przystań”, 120 dzieci nauczyło się komunikować z rówieśnikami oraz rodzicami. Dzięki zastosowaniu innowacyjnych metod usprawniających rozwój psychoruchowy uczniów z mózgowym porażeniem dziecięcym, udało się stworzyć miejsce przyjazne i bezpieczne, w którym edukacja i terapia są maksymalnie dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego z nich.
Stowarzyszenie „Budujemy Przystań” jest lokalnym liderem specjalizującym się w komunikacji alternatywnej i wspomagającej dla osób niemówiących lub posługujących się mową w ograniczonym zakresie. W Zespole Szkól Specjalnych, każdy uczeń traktowany jest jako odrębna, indywidualna i wyjątkowa osoba. Ma opracowany przez zespół i maksymalnie dostosowany do swoich potrzeb i możliwości specjalistów program edukacji oraz terapii.
W komunikacji alternatywnej i wspomagającej, podopieczni placówki korzystają m.in. z nowoczesnego systemu C-Eye, który umożliwia komunikowanie się za pomocą ruchu gałek ocznych. Polega to na tym, że urządzenie śledzi, gdzie patrzy uczeń i jeśli skupi on – przez dłuższą chwilę – wzrok w jednym miejscu, to odczytuje to jako dokonanie wyboru. C-Eye jest doskonałym narzędziem do neurorehabilitacji, a także doskonałej zabawy. Dzięki niemu podopieczni placówki mogą grać w różnorodne gry, uruchamiać aplikacje czy samodzielnie włączać muzykę. C-Eye pozwala terapeutom tworzyć indywidualne tablice z potrzebnymi komunikatami np. ,,chcę jeść”, ,,proszę włącz mi teledysk”, ,,jest mi niewygodnie’’ itp. Urządzenie jest elastyczne i doskonale dopasowuje się do każdego ucznia. Dzięki ruchomemu statywowi, terapeuta dostosowuje wysokość oraz kąt nachylenia ekranu, zwiększa lub zmniejsza punkt fiksacji, wydłuża lub skraca czas koncentracji wzroku, przyciemnia lub rozjaśnia ekran oraz ustawia odpowiedni dla ucznia poziom dźwięku.
W Stowarzyszeniu „Budujemy Przystań” w Radomiu, uczniowie niemówiący mogą komunikować się na wiele sposobów. Za pomocą mowy tradycyjnej werbalnej i tej – najbardziej tu popularnej – niewerbalnej, a fachowo mówiąc – alternatywnej. Czym jest ta mowa? To system gestów oraz różnego rodzaju znaków zapisanych na papierze oraz w komputerze. Uczniowie mogą się nim posługiwać za pomocą ust, rąk, nóg oraz głowy. Co jednak, jeśli te narządy z różnych względów u człowieka nie działają? Wtedy pozostaje jeszcze wzrok i możliwość komunikowania się za pomocą ruchu gałki ocznej. Przytrzymanie wzroku np. na obrazku, powoduje jego zaznaczenie, dzięki czemu pacjent może odpowiadać na zadawane pytania, wyrażać swoje potrzeby oraz prośby, a także rozwiązywać różne zadania i ćwiczenia stymulujące pamięć, percepcję, utrzymywanie uwagi i inne aktywności umysłowe.
Placówka stosuje terapię Tomatisa, hortiterapię, rehabilitację ruchową, logopedyczną, psychologiczną oraz wiele innych. Uczniowie mają również możliwość gry w boccię, która jest sportową dyscypliną paraolimpijską posiadającą duże walory rehabilitacyjne i integracyjne, a która jest szczególnie zalecana dla osób z dużą niepełnosprawnością. Boccię może uprawiać każdy, bez względu na rodzaj i stopień dysfunkcji.
Organizacja towarzyszy uczniom na różnych etapach ich życia, prowadząc do dorosłości. Uczy dokonywania wyborów, wyrażania swoich uczuć i potrzeb. Dąży do tego, by mogły żyć pełnią życia i spełniać swoje marzenia. Jej misją jest doprowadzenie swoich podopiecznych do możliwie najbardziej samodzielnego ich funkcjonowania w społeczeństwie, komunikacji z otoczeniem, prowadzenia domu czy podjęcia pracy zawodowej. Wspiera także rodziny w akceptacji sytuacji życiowej, w której na świat przychodzi dziecko z mózgowym porażeniem dziecięcym.
Placówka, jako jedyna w Polsce, organizuje ogólnopolski przegląd recytatorski dla osób niemówiących. W codziennej pracy dydaktycznej współpracuje z wybitnymi specjalistami od komunikacji alternatywnej i wspomagającej, m.in. z dr Magdaleną Grycman, a w rozwoju merytorycznym organizacji – z George Świrski (Abris Capital Partners), Polskim Stowarzyszeniem Inwestorów Kapitałowych oraz z Polsko-Amerykańską Fundacją Wolności.
Jednym z ostatnich organizowanych przez nią przedsięwzięć są wycieczki rowerowe dla podopiecznych placówki. Podróże po mieście i okolicy odbywają w rikszach, które są przystosowane do przewozu osób z porażeniem mózgowym lub dużymi dysfunkcjami ruchu.
– „Pomysł ten przywiozłem z Madrytu będąc na wizycie studyjnej w jednym z tamtejszych stowarzyszeń. Organizuje ono wycieczki rowerowe dla osób z mózgowym porażeniem i dysfunkcją ruchu, z dostosowaniem różnych sprzętów, które pomagają im poruszać się i jeździć po Madrycie – opowiada Krzysztof Łyżwiński ze Stowarzyszenia „Budujemy Przystań”. Riksze pozwalają dzieciakom na spełnianie ich marzeń. Dają poczucie szczęścia i pozwalają doświadczyć wrażeń z jazdy na rowerze, podobnych jak u zdrowych ludzi”.
Andrzej Idziak
Artykuł promujący podmiot ekonomii społecznej napisany został w ramach projektu pn.„Koordynacja ekonomii społecznej na Mazowszu” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020, Oś Priorytetowa IX Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem, Działanie 9.3 „Rozwój ekonomii społecznej”.
