Już 31,8% badanych mieszkańców Mazowsza ma problemy z dostatecznym ogrzaniem swojego domu. Coraz więcej osób ogranicza swoje podstawowe potrzeby do minimum, by móc zapewnić ciepło. W kontekście wzrostu cen energii istnieje ryzyko, że ubóstwo energetyczne może objąć jeszcze więcej osób. Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej rozpoczyna pogłębioną diagnozę zjawiska, by samorząd województwa mógł dopasować narzędzia wsparcia do tej sytuacji.
– Ubóstwo energetyczne staje się realnym problemem tysięcy mieszkańców. Już dziś widzimy, że wiele gospodarstw nie może zapewnić sobie wystarczającego poziomu ciepła i energii elektrycznej do zasilania urządzeń i do oświetlenia. Stąd pomysł na kolejne programy wsparcia. Jednym z nich jest uruchamiany w tym roku pilotażowy projekt „Mazowsze dla czystego ciepła”, na którego realizację planujemy przeznaczyć 5 mln zł
– mówiła podczas VI Kongresu Czystego Powietrza Janina Ewa Orzełowska, członek zarządu województwa mazowieckiego.
Ubóstwo energetyczne stało się jednym z głównych tematów spotkania, ponieważ samo zjawisko może nasilać się m.in. w kontekście rosnących cen nośników energii (np. gazu, węgla, ropy), a w konsekwencji również prądu.
Rozpoznać problem
– To zjawisko musi być szeroko przeanalizowane. Planujemy wykonanie diagnozy, prowadząc badania na poziomie gmin naszego województwa, bo to problem społeczny, który musi być rozpoznany właśnie na tym poziomie. Mamy wstępną diagnozę opracowaną w ramach badania zjawiska ubóstwa na Mazowszu. Ona pokazuje, że 31,8 proc. respondentów już ma problemy z dostatecznym ogrzaniem swojego domu. Potrzebujemy pogłębionej diagnozy, która będzie badała samo zjawisko ubóstwa energetycznego, ale oczywiście w kontekście innych problemów społecznych, bo tej kwestii nie można wyabstrahować od innych
– tłumaczył podczas panelu Aleksander Kornatowski, dyrektor MCPS.
Aby dalsze inicjatywy mogły przynosić realną pomoc, konieczne jest dokładne zdiagnozowanie zjawiska ubóstwa energetycznego. W najbliższym czasie Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej będzie prowadzić dalsze badania nad zjawiskiem. Z przeprowadzonej do tej pory diagnozy do opracowania wojewódzkiego programu przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu – opracowanej przez zespół pod kierownictwem prof. Sławomira Kalinowskiego z Polskiej Akademii Nauk, wynika m.in. że aż 20,3% respondentów ogranicza swoje potrzeby do minimum i nie realizuje wszystkich potrzeb związanych z mieszkaniem, ubraniem i żywnością, a aż 24,0% nie wystarcza nawet na jedzenie. To właśnie te grupy są najbardziej zagrożone ubóstwem energetycznym. Przy czym z niewystarczającym ogrzaniem mieszkania częściej borykają się mieszkańcy Mazowsza regionalnego niż obszaru metropolitalnego, co wynika z innej struktury źródeł energii.
Diagnoza pokazuje, że najbardziej zagrożone ubóstwem energetycznym są gospodarstwa jednoosobowe oraz gospodarstwa bez osób pracujących, które nie mają dzieci na utrzymaniu. Istnieje również poważne ryzyko, że ubóstwo energetyczne może objąć nie tylko osoby znajdujące się poniżej progu ubóstwa ustawowego, ale również osoby znajdujące się w sferze niedostatku, a więc w pesymistycznym wariancie około 40% wszystkich mieszkańców województwa.
Z opracowaniem można zapoznać się na naszej stronie: https://mcps.com.pl/wp-content/uploads/2023/02/Diagnoza_ubostwo2.pdf
Utrzymać ciepło
Ubóstwo energetyczne zawsze ma twarz konkretnego człowieka, konkretnej rodziny. To nie tylko ograniczone możliwości nabycia usług energetycznych, ale też brak możliwości utrzymania adekwatnego standardu ciepła w mieszkaniu. Najnowszy program wsparcia prowadzony przez samorząd województwa mazowieckiego („Mazowsze dla czystego ciepła”) służy m.in. przeciwdziałaniu tej kwestii społecznej. Na ten pilotażowy program władze regionu przeznaczyły 5 mln zł, w ramach których można nie tylko wymienić węglowe źródła ciepła, ale też otrzymać rekompensatę w związku ze zwiększonymi kosztami eksploatacji źródeł niskoemisyjnych po ich instalacji. Chodzi m.in. o instalację pomp ciepła, paneli fotowoltaicznych czy przeprowadzenie termomodernizacji. Po stronie gmin leży wskazanie najważniejszych potrzeb i miejsc, do których pieniądze powinny trafić. Nabór w programie trwa do 14 marca
