Zarząd Województwa Mazowieckiego przyjął Wojewódzki Program Pomocy i Oparcia Społecznego dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Województwa Mazowieckiego na lata 2023–2027. Program jest kontynuacją działań realizowanych w ramach poprzedniego dokumentu, co pozwala na zapewnienie ciągłości form pomocy i oparcia wypracowanych w tym właśnie okresie. Głównymi odbiorcami pomocy będą osoby dorosłe, dzieci i młodzież oraz seniorzy z zaburzeniami psychicznymi. Planowane cele i działania będą również odwoływały się do aktywności realizowanych w poprzedniej edycji Programu.

Dzięki temu, że Wojewódzki Program na lata 2018–2022 objęty był corocznym monitoringiem, możliwa była dokładna i regularna analiza podejmowanych działań w kontekście ich przebiegu i efektywności. Pozwoliło to na zachowanie ciągłości i rozbudowę stabilnego systemu pomocy. W kwietniu zarząd województwa przyjął Wojewódzki Program Pomocy i Oparcia Społecznego dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Województwa Mazowieckiego na lata 2023–2027. To bardzo ważny dokument określający kierunki działań w czasach, gdy wsparcie jest szczególnie istotne, bo zaburzenia psychiczne to wciąż jeden z poważniejszych problemów społecznych z uwagi na ich powszechność i duży wpływ na jakość życia.

Nie każdy sięga po pomoc

Na podstawie danych z nowego badania EZOP II z roku 2021 można uznać, że doświadczenie co najmniej jednego zaburzenia zdrowia psychicznego w ciągu całego życia relacjonuje 26,5% ankietowanych, czyli około 8 milionów osób, a na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy było to 7,9% (około 2,5 miliona).

Przy tym warto pamiętać, że zdecydowana większość osób cierpiących na zaburzenia psychiczne nie otrzymuje lub nie korzysta z adekwatnej pomocy. Najczęściej są to osoby słabiej wykształcone, osamotnione, rozwiedzione, owdowiałe i te, które przedwcześnie wypadły z rynku pracy (bezrobotni i renciści). Jedynie 16% osób z zaburzeniami psychicznymi korzystało z pomocy psychiatrycznej lub psychologicznej. Pełne dane dotyczące liczebności osób chorujących psychicznie mieszkających na Mazowszu obecnie nie są dostępne, gdyż trudno jest sporządzić precyzyjne wskaźniki statystyczne dla Mazowsza w kontekście zdrowia psychicznego.

Potrzebna pomoc

Ze względu na te niepokojące statystyki, głównym założeniem Wojewódzkiego Programu Pomocy i Oparcia Społecznego dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na lata 2023–2027 jest poprawa dobrostanu osób z zaburzeniami psychicznymi przez zapewnienie im dostępu do różnych form pomocy i wsparcia oraz zapobieganie ich stygmatyzacji i wykluczeniu. Podjęte działania będą realizowane w ramach procesu deinstytucjonalizacji i w oparciu o społeczności lokalne.

Filary skutecznej pomocy

Efektywna pomoc dla dorosłych osób z zaburzeniami psychicznymi, szczególnie w przypadku ich długotrwałego przebiegu, powinna bazować na dwóch kluczowych elementach: wspieraniu procesu zdrowienia i umacnianiu. Pojęcie „proces zdrowienia” powstało w opozycji do utrzymującego się przez wiele lat w świadomości społecznej przekonania, że z długotrwałych zaburzeń psychicznych nie można wyzdrowieć i należy się spodziewać jedynie pogarszania funkcjonowania osób ich doświadczających. Zdrowienie nie jest prostym rezultatem leczenia farmakologicznego, nie polega na powrocie do stanu sprzed wystąpienia zaburzeń. Jest natomiast długotrwałym procesem obejmującym wiele małych kroków stawianych w różnych aktywnościach życiowych.

Natomiast „umocnienie” pojmowane jest w kontekście indywidualnym i ma na celu uzyskanie poczucia kontroli nad swoim życiem i samorealizację. Ma również kontekst społeczny (związany z instytucjami i programami) i w tym ujęciu odnosi się do niwelowania barier w osiąganiu celów życiowych oraz do wspomagania nieformalnych lub formalnych sieci społecznych.

Konieczne działania

Do tego, aby skutecznie wspierać osoby z doświadczeniem zaburzeń psychicznych, niezbędne jest prowadzenie działań zróżnicowanych i dostosowanych do indywidualnych potrzeb i możliwości. W chwili obecnej w województwie mazowieckim dostępne są różne rodzaje oparcia społecznego przeznaczone dla tej grupy. Do podstawowych należy zaliczyć m.in.: środowiskowe domy samopomocy, ośrodki wsparcia, warsztaty terapii zajęciowej, specjalistyczne usługi opiekuńcze czy inicjatywy samopomocowe.

Pełna treść programu: https://bip.mcps.com.pl/wpcontent/uploads/sites/2/2023/04/WPPiOS.pdf